การใช้ยาความเสี่ยงสูง (Hight alert drug)

การวัดความดันในหลอดเลือดดำกลาง
Central Venous Pressure Monitoring

ความหมาย
Central Venous Pressure (CVP) หมายถึง ความดันในหลอดเลือดดำ Superior Vena Cava (SVC) ซึ่งมีค่าเท่ากับความดันของ right atrium (RA) และเป็นการแสดงถึง preload ของ right ventricle (RV) หรือ right ventricular end-diastolic pressure (RVEDP)
ค่า CVP จะบอกได้ถึงปริมาณน้ำและเลือดที่ไหลเวียนในร่างกาย ประสิทธิภาพของ right ventricle และ venous capacitance
ปริมาณน้ำหรือเลือดในหัวใจซีกซ้าย (Left Atrial Pressure, LAP) อาจวัดโดยการใส่สาย polyvinyl catheter เข้าไปใน left atrium โดยตรงระหว่างการผ่าตัดหัวใจแบบเปิด หรือโดยใส่ Swan-Ganz catheter ผ่านทางเส้นเลือดดำใหญ่เข้าสู่ pulmonary artery และวัด Pulmonary Capillary Wedge Pressure (PCWP) ซึ่งมีค่าใกล้เคียงกับความดันใน left atrium
ข้อบ่งชี้ในการ monitor CVP มีดังนี้
1. ในผู้ป่วยที่สูญเสียเลือดจากอุบัติเหตุหรือจากการผ่าตัด ภาวะ sepsis และกรณีอื่นที่ทำ
ให้ปริมาณเลือดและน้ำในร่างกายลดลง
2. ในผู้ป่วยที่มีภาวะน้ำเกิน
3. ในกรณีที่ต้องการประเมินการทำงานของหัวใจและหลอดเลือด
ตำแหน่งเส้นเลือดที่ใช้สำหรับ monitor CVP
ในการ monitor CVP แพทย์จะทำ cut down เส้นเลือดดำ ซึ่งตำแหน่งที่ใช้จะเป็นเส้นเลือดดำใหญ่บริเวณข้อพับ ได้แก่ Basilic vein, Brachial vein หรือ Cephalic vein จากนั้นใส่สาย catheter ซึ่งมักใช้ feeding tube No. 8 ยาว 100 cm. โดยปลายสายจะอยู่ที่ Superior Vena Cava ก่อนเข้า right atrium
นอกจากนี้สามารถ monitor CVP ทาง catheter ซึ่งแทงผ่านผิวหนังเข้าไปในเส้นเลือดดำใหญ่ ได้แก่ External/Internal jugular vein หรือทาง Subclavian vein catheter
ในกรณีที่ผู้ป่วยใส่ Swan-Ganz catheter สามารถ monitor CVP ได้ทาง proximal line ซึ่งมีรูเปิดอยู่ใน right atrium
การแปลค่า CVP
ใช้ pressure transducer ซึ่งจะมีหน่วยเป็น millimeters of mercury (mmHg)
- ใช้ water manometer หรือใช้ไม้บรรทัดที่มีสายยาง (extension tube) ซึ่งใช้บ่อยบนคลินิก จะมีหน่วยเป็น centimeters of water (cmH2O)

หมายเหตุ: 1cmH2O=1.36 mmHg
ค่า CVP ปกติ อาจอยู่ในช่วง 6-12 cmH2O ทั้งนี้มักใช้ค่า CVP ในการเปรียบเทียบการเปลี่ยนแปลงจากการรักษาในผู้ป่วยรายนั้นๆ มากกว่า ซึ่งค่า CVP ที่ต่ำลงมัก หมายถึง ปริมาณน้ำและเลือดในร่างกายลดลง ส่วนค่า CVP ที่สูงขึ้นมัก หมายถึงปริมาณน้ำและเลือดในร่างกายมากขึ้น ที่สำคัญในการแปลค่า CVP จะต้องดูอาการและอาการแสดงอื่นร่วมด้วย เช่น blood pressure, heart rate, urine output, urine specific gravity, intake/output, conscious, ฟังปอดได้ยินเสียงผิดปกติ อาการหอบเหนื่อย ความตึงตัว ความอุ่น เย็น ชื้นของผิวหนัง เป็นต้น


ค่า CVP สูงและต่ำพบได้ในหลายๆ สาเหตุ ดังนี้
สาเหตุที่ทำให้ CVP สูง
Elevated vascular volume
Increased cardiac output (hyperdynamic cardiac function)
Depressed cardiac function (RV infarct, RV failure)
Cardiac tamponade
Constrictive pericarditis
Pulmonary hypertension
Chronic left ventricular failure
สาเหตุที่ทำให้ CVP ต่ำ
Reduced vascular volume
Decreased mean systemic pressure (e.g., as in late shock state)
Venodilation (drug induced)